Arrow-long-left
#14
#14

МАСТАЦТВАЗНАЎЧЫ КАНАЛ

ІНТЭРВ’Ю

Сацыяльны мармур

Помнік Леніну

Беларускія ўлады часта спасылаюцца на савецкую спадчыну і міфалогію. Сляды Савецкага Саюза можна знайсці практычна ва ўсіх дзяржаўных сферах — эканоміцы, адукацыі, ваеннай сферы і культуры. Наўрад ці існуюць свядомыя, крытычныя працэсы аддзялення ад «савецкага» і ўключэнне ў іх дзейнасць інстытутаў і практык. У Беларусі па-ранейшаму знаходзіцца звыш чатырохсот помнікаў Леніну. Самы манументальны з іх — Ленін на пастаменце — знаходзіцца на плошчы Незалежнасці побач з Домам урада ў Мінску. Гэты помнік «асвечаны»: яго нельга фатаграфаваць, да яго нельга падыходзіць ззаду, на яго прыступкі могуць падымацца толькі чыноўнікі.

У маёй інсталяцыі савецкі міф, на якім грунтуецца дзяржаўная ўлада сучаснай Беларусі, прадстаўлены ў выглядзе пустога пастамента. Насуперак арыгіналу, інсталяцыя была зроблена з танных матэрыялаў: фанеры і фальгі з мармуровым прынтам.

Сацыяльны мармур

Інсталяцыя, створаная мной перад Польскім тэатрам у Познані, з’яўляецца часткай цыкла работ «Сацыяльны мармур», заснаваных на назіранні службаў бяспекі мінскага метро. Работнікі службы, якія не змаглі змыць пігменты графіці, якія трапляюцца ў мармуровыя сцены падземных калідораў метро, пачалі пакрываць іх фоліяй, якая імітуе гэты камень. Такая фолія выкарыстоўваецца для абароны кухонных стальніц або прылаўкаў крам — гэта танны, даступны матэрыял — «сацыяльны мармур».

Такое дзеянне ўяўляе сабой шматмерны вобраз палітычнай структуры сучаснай Беларусі, у якім «капіталістычныя» графіці настолькі глыбока ўразаюцца ў «савецкі» мармур, што яго немагчыма змыць — ён можа быць пакрыты толькі кітайскай фальгой.

Сапраўдны мармур па сваёй структуры з’яўляецца вынікам складаных працэсаў — рэгулярных і хаатычных адначасова, як і сацыяльных працэсаў. Аб’екты, інсталяцыі і скульптуры з серыі Social Marble зроблены з танных, у асноўным полых матэрыялаў і пакрыты фоліяй, якая імітуе тытульны камень. Яны адлюстроўваюць сучасныя міфы і гістарычныя падманы Беларусі.

Заслона / экран / дэкарацыі

«Сацыяльны мармур» выяўляе розныя сэнсавыя пласты. У ім прадстаўлена пустая абалонка беларускай ідэалогіі, заснаванай на савецкім міфе, адначасова служачы метафарай заслоны, якая ахоплівае гвалт беларускіх уладаў. І ў кантэксце месца — плошчы перад тэатрам — гэта становіцца асаблівай сацыяльнай дэкарацыяй.

Гэтая праца задумана як інтэрактыўная інсталяцыя для ўсіх, хто жадае далучыцца да мірнай акцыі пратэсту. Я хацеў каб жыхары і жыхаркі Познані ўключыліся ў інсталяцыю, выкарыстоўваючы розныя формы падтрымкі пратэстоўцаў у Беларусі: лозунгі, плакаты, транспаранты, нататкі, малюнкі, прамовы, кветкі і свечкі. А платформа, на якой размешчана інсталяцыя, стала сцэнай для перформатыўных выказванняў людзей, якія неабыякавыя да таго, што адбываецца ў суседняй краіне, — жывой сцэнай салідарнасці з Беларуссю.

За некалькі тыдняў эксплуатацыі (на мяжы кастрычніка і лістапада 2020) інсталяцыя стала месцам памяці — стыхійным помнікам у гонар Рамана Бандарэнкі, ахвяры рэжыму Лукашэнкі. У яго таксама ўвайшлі плакаты і лозунгі, пакінутыя дэманстрантамі, якія ўдзельнічалі ў маршах супраць узмацнення жорсткасці закона аб абортах у Польшчы.

Беларуская рэвалюцыя

Пасля моцна сфальсіфікаваных прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі пратэсты працягваюцца са жніўня 2020 года. Міжнародная супольнасць захапляецца настойлівасцю, творчасцю, культурай і бясстрашнасцю пратэстоўцаў. Грамадзяне Беларусі патрабуюць датэрміновых, сумленных выбараў і прыцягнення да адказнасці тых, хто ўдзельнічаў у іх фальсіфікацыях і зараз ужывае гвалт у дачыненні да сваіх суайчыннікаў: яны забіваюць, калечаць і гвалтуюць.

Мірныя пратэсты ўзмацняюцца з кожным днём, ствараючы больш моцныя і складаныя ланцугі салідарнасці і ўзаемнай падтрымкі. Сотні тысяч людзей з усёй Беларусі рэгулярна выказваюць сваю апазіцыю на галоўных плошчах і вуліцах, што было неймаверна перад выбарамі. Гэта дзіўная перамога. Некалькі разоў дэманстранты выходзілі на плошчу Незалежнасці, дзе «святая» статуя Леніна ператваралася ў стыхійную актывісцкую выставу плакатаў і расцяжак. На ягоным пастаменце, поўным чырвона-белых свечак і кветак, пратэстоўцы выкрыквалі лозунгі свабоды, спявалі песні і ладзілі перформансы.

Sergey Shabohin (Shabohin.com) – Нарадзіўся ў 1984 годзе ў Наваполацку, Беларусь. З 2016 года мастак жыве і працуе ў Польшчы. З 2020 года Познані, Польшча. Мастак, куратар, крытык, галоўны рэдактар ​​партала аб сучасным мастацтве – artaktivist.org, сузаснавальнік і галоўны рэдактар ​​платформы даследаванні сучаснага мастацтва – kalektar.org. З 2011 года працуе з архівамі, распрацоўвае шэраг музейных праектаў, яго цікавяць наступныя ключавыя тэмы: мастацтва ў публічнай прасторы, крытыка сістэмы культуры і гісторыі мастацтва, ролю сучаснага музея і архіва, адкрыццё нябачнай гісторыі, катэгорыя страху і грамадскага арганізма.

Newsletter

Bądź z nami na bieżąco – Zapisz się do naszego newslettera i śledź nas w mediach społecznościowych: