Czym jest sztuka polityczna wobec przemocowo wymazywanych kontrkulturowych historii?

Plakaty, diagramy, obrazy i teksty Mariny Gržinić i Ainy Šmid to prace dotyczące takich tematów jak: kolonializm, klasa, urasowienie, antyheteronormatywność, przemocowa struktura władzy, podbój i gettoizacja. Materiały wizualne nie są używane jako propagandowe narzędzia — ukazują prostactwo społecznych struktur władzy. Akcent kładziony jest tu na role widzów polegające na tworzeniu przestrzeni znaczeń. Obrazy są zaproszeniem do eksplorowania obszaru pomiędzy reprezentacją a rzeczywistością. Chodzi o to, aby widzowie z konsumentów kultury stawali się producentami znaczeń. Kulturowo-polityczne odniesienia przemycane są tu niemalże cichaczem. Ta metodologia czerpie bezpośrednio ze zjawiska „trzeciego kina” popularnego w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku w Ameryce Łacińskiej.

Marina Gržinić i Aina Šmid zaczęły pracę z wideo w odniesieniu do historii i teraźniejszości związanej z Lublaną, Słowenią, a jeszcze dokładniej z byłą Jugosławią w 1982 roku. Ich praca wiązała się wtedy z alternatywnymi, subkulturowymi przestrzeniami materializującymi się wewnątrz systemu socjalistycznego. Subkultura lat osiemdziesiątych była ruchem, który dążył do jawnego upolitycznienia socjalizmu, jednak bez odrzucania go. Dziś, kiedy punktem odniesienia stała się hiperneoliberalna komercjalizacja sztuki i kultury, Gržinić i Šmid pokazują sprzeczności, pytając: „czym jest sztuka polityczna wobec przemocowo wymazywanych kontrkulturowych historii?”.

To również oznacza, że odnosząc się do tematów politycznych, sztuka musi budować nową konceptualną geneaologię, odzwierciedlać inną, eksperymentalną historię. Stało się to dziś koniecznością z powodu zmian w produkcji oraz w słownictwie jakim operuje współczesna historia sztuki. W związku z tym zasadne wydają się pytania takie jak: co to znaczy performować walkę klas, pokazywać procesy urasowienia czy warunki krańcowej deprywacji? Gržinić i Šmid wizualizują społeczne antagonizmy, które przecinają w poprzek ich sztukę łącząc ją z tym co społeczne i polityczne. Dokumentują ubóstwo życia w odniesieniu do współczesnych warunków produkcji.

_________________

Marina Gržinić jest filozofką, krytyczką, kuratorką, artystką wideo oraz profesorką. Obecnie pracuje w Instytucie Filozofii w Centrum Naukowo-Badawczym Słoweńskiej Akademii Nauki i Sztuki w Lublanie w Słowenii oraz w Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu. Aina Šmid jest historyczką sztuki i dziennikarką.